Çeviren: Simay Kabak

BM İklim Değişikliği Bağlamında İnsan Haklarının Korunması ve Geliştirilmesi Özel Raportörü Birleşmiş Milletler Genel Kurulu 79. oturumunda sunacağı raporda iklim değişikliği ve insan hakları konusunda bilgiye erişimle ilgili zorluk ve iyi uygulamaları araştırarak  iklim değişikliğinden olumsuz etkilenebilecek temel insan haklarını daha iyi korumak amacıyla Devletlerin iklim değişikliği ve insan hakları konusunda bilgiye erişimi güçlendirmelerine yardımcı olmak için yapıcı ve somut tavsiyelerde bulunmaya çalışacağı boşlukları ve eksiklikleri belirleyecektir. Bu sebeple "İklim değişikliği ve insan hakları konusunda bilgiye erişim" adlı katkı çağrısını Türkçeye çevirdik! Faydalı olmasını umuyoruz.

Katkı Çağrısı: İklim Değişikliği ve İnsan Hakları Konusunda Bilgiye Erişim

Amaç

İklim değişikliği bağlamında insan haklarının geliştirilmesi ve korunmasına ilişkin Özel Raportörün Birleşmiş Milletler Genel Kurulu 79. oturumuna sunacağı tematik rapor için bilgi sağlamak.

Arka Plan

Özel Raportör, yakında yayınlayacağı raporunda, iklim değişikliği ve insan hakları konusunda bilgiye erişimle ilgili, zorluk ve iyi uygulamaları araştırmayı amaçlamaktadır. Rapor, Devletlerin bireysel ve uluslararası işbirliğinin bir parçası olarak uluslararası yükümlülüklerine ve bu bağlamda iş dünyasının insan haklarına saygı gösterme konusundaki sorumluluğuna odaklanacaktır. Hazırlanacak bu rapor ile, Özel Raportörün iklim değişikliği bağlamında usuli hakların kullanılmasını desteklemek, karar alma süreçlerinin etkinliğini arttırmak ve ayrımcılığı önlemek dahil olmak üzere iklim değişikliğinden olumsuz etkilenebilecek temel insan haklarını daha iyi korumak amacıyla Devletlerin iklim değişikliği ve insan hakları konusunda bilgiye erişimi güçlendirmelerine yardımcı olmak için yapıcı ve somut tavsiyelerde bulunmaya çalışacağı boşlukları ve eksiklikleri belirleyecektir.

Hedefler

Katkı çağrısı, bilgiye erişim hakkına saygı gösterilmesi, bu hakkın korunması ve yerine getirilmesinin iklim değişikliği ile ilgili usuli hakların kullanılmasını nasıl destekleyebileceğinin yanı sıra zararın önlenmesi ve ayrımcılık yapılmamasının nasıl sağlanabileceğine dair anlayışı geliştirmeyi amaçlamaktadır. Katkıların, çevresel bilgiye erişimin diğer tematik alanlarına kıyasla, uluslararası işbirliği  dahil olmak üzere, iklim değişikliği hakkında bilgiye erişimle ilgili belirgin insan hakları ihlallerine ışık tutması beklenmektedir (bkz. İnsan Hakları ve Çevre Hakkında Çerçeve İlke 7: A/HRC/37/59; ve toksik maddeler ve insan hakları hakkında bilgiye erişim: A/HRC/27/54). Sunulacak katkıların ayrıca, halkın adalete ve etkili çözüm yollarına erişimini sağlamak amacıyla, karar alma süreçlerine katılımı açısından iklim değişikliği ve insan hakları konusunda bilgiye erişimi için iyi uygulamaları ve/veya çıkarılan dersleri paylaşması beklenmektedir.

Anahtar sorular ve aranan katkı veya yorum türleri 

Özel Raportör, iklim değişikliği, çevresel demokrasi, iş dünyasının sorumlulukları veya çevresel bilgiye erişim konularında çalışan Devletleri, ilgili kişi ve kuruluşları tematik raporunun hazırlanmasına katkı sağlamaya davet etmektedir. Katkılar ülkeye özgü veya genel nitelikte olabilir. Aşağıdaki konular hakkında bilgi içerebilirler: 

1.  İklim değişikliği ve iklim değişikliğine müdahale tedbirlerinden kaynaklanan insan hakları üzerinde olumsuz etkileri tespit etmek ve önlemek için ne tür bilgiler toplanmalı ve paylaşılmalıdır? Ne tür bilgilere erişmek özellikle zor olabilir ve neden?  

2.  İklim değişikliği ve insan hakları konusunda bilgi toplamak, paylaşmak ve izlemek için mevcut yaklaşımlar, halkın insan hakları üzerinde meydana gelen ve gelebilecek olumsuz etkilerin boyutunu ve Devletlerin bu risklere verdiği yanıtların yeterliliğini değerlendirmesi için yeterli midir? Bu yaklaşımlar nasıl geliştirilebilir?

3.   İklim değişikliği ve insan hakları konusunda bilgi toplamak, paylaşmak ve izlemek için mevcut yaklaşımlar, halkın insan hakları üzerinde meydana gelen ve gelebilecek olumsuz etkilerin boyutunu ve Devletlerin bu risklere verdiği yanıtların yeterliliğini değerlendirmesi için yeterli midir? Bu yaklaşımlar nasıl geliştirilebilir?

4.  Uluslararası işbirliğinin iklim değişikliği ve insan hakları konusunda halkın bilgiye erişimini etkili bir şekilde desteklediği örnekler var mıdır? BMİDÇS Madde 4 (halkın bilgiye erişimi) ve 6 (halkın bilinçlendirilmesi) ile Paris Anlaşması Madde 12'nin (halkın bilgiye erişimi) ve iklim değişikliği ve insan hakları konusunda bilgiye erişim konusunda uluslararası işbirliğini destekleyebilecek/katkıda bulunabilecek diğer uluslararası araç ve süreçlerin uygulanmasındaki zorluklar nelerdir?

5.   İklim değişikliği ve insan hakları ile ilgili olarak, farklı ülkeler dahil olmak üzere, riskler hakkında bilgi aktarımı konusunda somut örnekler veya işletmeler için özel zorluklar var mıdır? Hak sahiplerinin bu bilgilere erişim ve bir işletmenin bu risklere verdiği yanıtın yeterliliğinin değerlendirilmesinin önündeki engeller nelerdir? İklim değişikliği ve insan hakları konusunda özel aktörler tarafından tutulan bilgilere erişimi önemli ölçüde iyileştiren belirli Devlet düzenlemesi örnekleri var mı?

6.   Kamu makamları ve/veya iş dünyasının bilgiye yetersiz erişiminin insan hakları üzerindeki etkileri nelerdir? İklim değişikliği ve iklim değişikliğine müdahale önlemlerinden kaynaklanan fiili ve potansiyel zararın orantısız düzeyleri hakkında bilgi toplama ve paylaşma konusunda somut örnekler veya belirli zorluklar var mı (Yerli Halklar, kadınlar, çocuklar, yerel topluluklar, engelliler, yaşlılar, derin yoksulluk içinde yaşayanlar ve diğerleri hakkında ayrıştırılmış veriler)?

Katkıların nasıl kullanılacağı hakkında

Tüm katkılar, Özel Raportör'ün İnsan Hakları Konseyi'ne sunacağı tematik raporun hazırlanmasında değerlendirilecektir.

Tekrardan kaçınmak için: Yakın zamanda BM insan hakları mekanizmalarından (veya diğer uluslararası organlardan) gelen ve bağlantılı olabilecek bilgiler içeren başka soru formlarına yanıt verdiyseniz, bizi bu yanıtlara yönlendirmenizi memnuniyetle kabul ederiz.

Aksi belirtilmediği takdirde katkılarınız Özel Raportör'ün web sitesinde yayınlanacaktır. Yazılı katkılarınızın veya diğer bilgilerinizin Özel Raportör'ün web sayfasında yayınlanmamasını istiyorsanız, lütfen bunu açıkça belirtin. 

Anket soru formunu indirmek için (WORD):

İngilizce | Fransızca | İspanyolca

Sonraki Adımlar

Katkılar e-posta ile gönderilebilir. Katkılar 2 Haziran 2024 19:00 (GMT+3) kadar ulaşmış olması gerekmektedir.

E-posta adresi: hrc-sr-climatechange@un.org

E-posta konu satırı: Input for report on access to information

Kelime sınırı: 2500 kelime

Dosya formatları: Word

Kabul edilen diller: İngilizce, İspanyolca, Fransızca

Metnin orijinaline ulaşmak için buraya tıklayabilirsiniz.

Çevirinin PDF haline aşağıdaki görseli tıklayarak ulaşabilirsiniz.